EXPOSICIÓN
Un pequeno xardín
A metáfora dun mundo imaxinado
Do 8 de novembro de 2023 ao 10 de xaneiro de 2024
Sala Rosalía de Castro. Sede da Deputación en Vigo
Inauguración: 8 de novembro, ás 19 h
Os xardíns foron desde a antigüidade considerados como imprescindibles en calquera construción que se considerase importante, coma os palacios ou os templos. No Antigo Exipto simbolizaban a imaxe do paraíso na Terra.
Este concepto do xardín coma paraíso terreal nunca deixou de existir.
Os xardíns forman parte de nós, habitan no noso pensamento. Son un pequeno espazo natural onde queda reflectido o noso mundo interior. Non soamente facemos unha construción mental de como sería a casa das nosas vidas, tamén moldeamos os nosos xardíns ideais.
Estes espazos posúen un especial interese, por ser lugares anhelados e máxicos. Neles é máis doado retornar á nenez e reservar un espazo para a natureza, a contemplación, a relaxación ou, simplemente, para estar con nós mesmos, deixándonos levar pola beleza dunha natureza que tenta chegar á perfección a través dunha orde intencionada. O mesmo que acontece na arte, cando esta ten como intención acadar a perfección da natureza.
Como calquera obra creativa, e o xardín participa sen dúbida desta natureza, é o reflexo da personalidade da súa autora ou autor, que xerará sintonía ou falta dela na persoa que a contempla. A disposición dos elementos do xardín, as cores, a abundancia de flores ou a ausencia delas compoñen un conxunto co que é doado identificarse ou non.
Galicia está chea de xardíns, de veciñas e veciños que lle dedican o seu tempo e o seu espazo a coidar da natureza. Poderiamos falar incluso do xardín como elemento social, pois cando reparamos nas fiestras, balcóns ou xardíns, podemos ver como unha casa comparte as mesmas plantas ca a da súa veciña ou veciño, xa que é costume regalar e intercambiar facilmente estas xoias da natureza.
Deste xeito, o xardín non é soamente un lugar fermoso, senón algo moito máis complexo, que alcanza un carácter social, curativo e sostible.
Na miña cotiandade non alcanzo a pensar nun tema que capte máis a miña atención, animada pola crúa realidade, onde parece que non hai lugar para a colectividade e o medio ambiente se degrada ante os nosos ollos, sen que fagamos apenas nada para evitalo.
A representación do xardín como tema desta exposición funciona como metáfora do mundo que moitos soñamos ter, un mundo máis verde, máis preto da natureza, máis sostible.
A visión das artistas presentadas achéganos a unhas paisaxes que cada vez custa máis atopar.
As súas obras tentan servir como refuxio ou reduto dun mundo que está a cambiar e que, frecuentemente, relega a natureza ao papel de simple medio para obter riquezas materiais, mentres descoida todo o que lle achega ao ser humano no aspecto inmaterial, absolutamente esencial.
As artistas soñan con xardíns que encerran en si mesmos unha concepción do mundo; cada unha cunha proposta dun “xardín-mundo”.
O conxunto das obras crea un diálogo entre elas, arredor de dous puntos en común: a natureza como inquedanza e unha forma de traballar semellante.
Aínda que as modalidades de expresión sexan distintas, todas as artistas traballan cun amor polo pequeno detalle. En xeral, son obras de pequeno formato, que buscan unha ollada pausada, próxima, propia dunha ou dun espectador con tempo para contemplar, que saiba achegarse a elas igual que alguén se achega a observar unha abella que revoa preto dunha flor.
E é que a contemplación visual da arte e da natureza poden resultar moi semellantes.
Marta Fortes, comisaria
Artistas
Maritza Berttolini
Nuria Figueiredo
Marta Fortes
Luján Grassí
Brenda Novas
Maritza Berttolini
Tabasco, México, 1996. Artista mexicana centrada maioritariamente en transformar as súas ilustracións ao téxtil, coma o bordado e o tapiz; abrangue cores vivas e alegres mentres xoga coas texturas visuais e tridimensionais que definen estas prácticas. Aprende a bordar desde que era unha nena grazas á súa contorna familiar; non obstante, non empeza a usar esta práctica nas súas obras artísticas ata que estuda a carreira universitaria de Artes Plásticas en Universitario Bauhaus, en Puebla.
A súa obra formou parte de exposicións colectivas e individuais en diversas partes de México, entre elas destaca o seu proxecto “Así nos miramos, así nos miran” (2018) no Museo Casa del Caballero Águila en Cholula, Puebla, onde expón un tríptico pictórico que xoga entre a paisaxe e a realidade distorsionada; Confluencias (2017), de produción gráfica no ITC (Tlaxcala). Tamén expuxo en distintos puntos de Galicia, coma “El tejido como nueva forma de experimentación” (2019) que presentou en Xpazo, en Xinzo de Limia; esta exposición individual centrouse no xogo das cores e das texturas tridimensionais que achega o téxtil e que forma parte dos seus inicios profesionais neste ámbito, onde atopa a súa paixón para seguir explorando este camiño e convertelo no seu estilo de vida.
Tamén destaca “Re:inicio” (2021), unha exposición colectiva realizada por Arte Facto en Vigo, onde un dos seus bordados se converte en emblemático e invita a continuar esa liña estética.
Outra das súas grandes paixóns é transmitir os coñecementos sobre o téxtil a través de diferentes obradoiros de iniciación ao bordado ou ao tapiz e ao bordado feminista, e fíxoo en espazos coma o Museo de Pontevedra, a Universidade Nacional de Educación a Distancia, a Escola Feminista de Pontevedra, a Asociación Boa Vida e en lugares autoxestionados coma Reclamo Estudio, Casa Chamota e Almacén Cultural en Pontevedra, Amorada en Vigo ou La Comercial en Valladolid, entre outros.
Liderou proxectos de impacto social coma “Bordando historias”, na comunidade de Anceu en colaboración con Anceu Coliving, onde o obxectivo é animar as mulleres que habitan na aldea a que lles conten as súas historias a novas xeracións de mulleres empregando o bordado como ferramenta de expresión; ademais, é cofundadora do Club de Bordado Feminista de Pontevedra, onde realizan mantos bordados para saír ás marchas.
Nuria Figueiredo
Ourense, 1986. Licenciouse en Belas Artes pola Universidade do País Vasco e estudou Cerámica Artística na Escola Municipal de Artes e Oficios de Vigo.
Actualmente ten o seu propio obradoiro de cerámica en Pontevedra, Casa Chamota, no que imparte clases; tamén forma parte da Comisión de Artes Plásticas do Liceo Mutante.
Entre 2011 e 2013 codirixiu A Fabriquería (Tui), un espazo multidisciplinar onde organiza concertos, exposicións e obradoiros. Posteriormente, de 2014 a 2018, formou parte de Estudio Pacheco, en Pontevedra.
Estivo seleccionada en dúas edicións na Bienal Internacional de Cerámica de Aveiro e, en 2020, gañou o concurso Novos Valores de Pontevedra.
Exposicións colectivas e individuais:
- “Rolo de papel continuo”, unha exposición itinerante na Sala universitaria Profesor Manuel Moldes de Pontevedra e na Sede Afundación da Coruña e de Vigo
- “Mostra internacional de ilustración MIIC”na Sede Afundación de Santiago de Compostela
- “Ilustrad/as”, exposición itinerante por diversos institutos Cervantes de todo o mundo
- "A cerimonia", exposición individual na galería *Ó! Cerâmica no Porto
- “Contos estivais” en Obra Viva, en Cangas
- Instalación cerámica titulada Pobre mozo na exposición colectiva “Perdona, estoy hablando” no Palacio de Cibeles, Madrid
Durante estes anos publica varios fanzines e libros ilustrados: Habitantes (2012), Catálogo de gentes. Vecindario (2013), Divas de buena vida y mala muerte (2015), El cuco (2016), Nomeolvides (2017), Cobijo (2018), Pobre chico (2019) e Tesoros (2022).
Ademais de ceramista e ilustradora é nai de dous nenos.
Marta Fortes
Pontevedra, 1980. Licenciada en Belas Artes pola Universidade de Vigo, cursou os últimos cursos en Granada e Londres grazas ás bolsas Séneca e Erasmus. Tamén gozou dunha bolsa Leonardo en Berlín no obradoiro do escultor José Noguero.
En 2011 volveu ampliar os seus estudos cun máster en Arte Contemporánea na mesma Universidade de Vigo, que lle serviu para retomar a súa traxectoria pictórica.
No mesmo ano presentouse ao concurso Novos Valores, co que obtivo a bolsa de pintura José Fernández López da Deputación de Pontevedra. Grazas a ela viaxou a Inglaterra para inspirarse nas paisaxes de costa de moitos dos seus cadros que posteriormente foron galardoados. Así recibiu o premio adquisición do XV Certame de Artes Plásticas da Sala El Brocense da Deputación de Cáceres, o Premio de Pintura da Universidade de Vigo ou o premio do público na XIX Bienal Internacional de Vilanova de Cerveira en Portugal.
A súa obra tamén foi seleccionada en diversos certames ou exposicións colectivas; os máis destacables son o VII, VIII, XIX e X Premio do Auditorio de Galicia, en Santiago de Compostela; o Concurso Internacional da 17.ª Bienal de Cerveira, en Vilanova de Cerveira, en Portugal; o XXXIII Certamen de Minicuadros (2012) no Museo do Calzado, en Alacante; o XIII Certame de Artes Plásticas Isaac Díaz Pardo da Deputación da Coruña; o XXX Certame de Pintura do Concello de Cambre, na Coruña; a exposición itinerante da 17.ª Bienal de Cerveira; Carpe Diem arte e pesquisa, en Lisboa; Proxectos inacabados, 25 anos. Unha facultade na maleta, FBAUP, no Porto, Portugal; a V mostra Art Emergent Sabadell (2019), en Sabadell, Barcelona; e, por segunda vez, en 2021, a selección no XXIV Premio de Artes Plásticas, Sala El Brocense da Deputación de Cáceres.
A Deputación de Estremadura, a Deputación de Pontevedra e mais a Universidade de Vigo contan con obras desta artista, que tamén forman parte de coleccións privadas.
Luján Grassí
Bos Aires, 1977. Cursou os seus estudos de Deseño de Indumentaria Téxtil na Universidade de Bos Aires, onde se especializou en Debuxo e Deseño.
En 2006 viaxou a España e instalouse na Cidade Olívica. Un ano despois, cursou a especialidade de Debuxo na Universidade Popular de Vigo (EMAO) e asistiu ao obradoiro de ilustración creativa impartido por Cristina Sabaite. Aínda que a obra de Luján é extensa e dunha calidade exquisita, non foi ata o 2016 cando se animou a desenvolver a súa faceta como ilustradora e amosarlla ao público.
Participou coas súas obras en pequenas feiras de arte e artesanía, en exposicións colectivas coma “III Muestra de la colectiva” ou “De viaje” en Galería 7VI, en Bueu, e tamén realizou unha exposición individual, “Utopías ilustradas” (2023) en Obra Viva, Cangas.
Brenda Novas
Vigo, 1981. Deseñadora e ilustradora, estudou Belas Artes na Universidade de Vigo; máis tarde especializouse en Deseño Gráfico no Instituto Europeo de Deseño de Madrid (2011).
Despois de traballar en varios departamentos de deseño instalouse en México, onde compaxinou o seu interese polo deseño cos téxtiles tradicionais mexicanos. Estes anos influíron na cor e no estampado dos seus deseños, e tamén no desenvolvemento dun imaxinario surrealista propio.
Cando volveu a Galicia, rodeada da natureza da súa infancia, decidiu darlle forma ao proxecto de mundos florais extravagantes.
Realizou exposicións grupais en México (2018), Vitoria-Gasteiz (2021) e Galicia, e foi seleccionada en diferentes concursos, coma Novos Valores de Pontevedra (2007) e varias edicións de Arte no Morrazo.
Este último ano realizou unha exposición individual no espazo Obra Viva, en Cangas.